Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010 – 2020 được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam phê duyệt ngày 04 tháng 6 năm 2010, sau hơn 10 năm triển khai, cụ thể hóa chương trình MTQG xây dựng NTM trong thực tiễn đã có sức lan tỏa trong đời sống xã hội, tạo những dấu ấn phát triển đặc biệt, diện mạo nông thôn Việt Nam ngày thay đổi vượt bậc, khởi sắc và đóng góp to lớn vào thành tựu triển phát triển kinh tế – xã hội, chính trị – văn hóa, đảm bảo an ninh & quốc phòng của đất nước sau hơn 30 năm đổi mới (trong đó có tỉnh Bắc Kạn nói riêng). Chương trình MTQG xây dựng NTM đã trở thành một phong trào thi đua, rộng khắp cả nước đạt được nhiều thành tựu. Bộ mặt nông thôn khởi sắc đổi mới rõ rệt, gắn phát triển toàn diện nông thôn và đặc biệt là đổi mới mô hình tăng trưởng ngành nông lâm ngư nghiệp, lan tỏa sâu rộng đến đời sống vật chất, tinh thần của người dân; chính trị, xã hội ngày càng được củng cố ổn định.

Giai đoạn đầu trong điều kiện kinh tế còn khó khăn, ngân sách hạn hẹp, Nhà nước vẫn ưu tiên hàng năm tăng nguồn lực đầu tư cho Chương trình. Chương trình MTQG xây dựng NTM là một chương trình mới, đã phát sinh nhiều khó khăn, hạn chế. Tuy nhiên, với sự quyết tâm đồng lòng của cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể chính trị xã hội (trong đó có sự đồng tình, ủng hộ, chung tay của các tầng lớp nhân dân) cùng tham gia triển khai chương trình xây dựng NTM đã thực sự trở thành một phong trào có ý nghĩa nhân văn, thiết thực khơi dậy được những lợi thế, tiềm năng của các địa phương và phát huy vai trò chủ thể của người dân, nhất là ở vùng nông thôn.

Triển khai các chủ trương của Đảng, chương trình hành động của Chính phủ về Chương trình MTQG xây dựng NTM. Năm 2011, tỉnh Bắc Kạn là tỉnh khó khăn về mọi mặt bởi xuất phát điểm của các xã thấp, số tiêu chí bình quân chưa đạt 3 tiêu chí/xã, 100% xã đạt dưới 7 tiêu chí. Để triển khai có hiệu quả Chương trình, Bắc Kạn đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 12/5/2011 về thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011 – 2020; ban hành văn bản phân công giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể đối với các sở, ban, ngành, đơn vị triển khai giúp đỡ các xã khó khăn trong xây dựng nông thôn mới, đồng thời phát động phong trào “Bắc Kạn chung sức xây dựng nông thôn mới”. Từ đó, các cơ quan, đơn vị đã cụ thể hóa phong trào bằng những chương trình, kế hoạch, việc làm phù hợp với điều kiện thực tế của từng đơn vị, địa phương.

Xây dựng nông thôn mới đã trở thành phong trào thi đua trọng tâm của địa phương. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên, bộ mặt nông thôn đã có nhiều khởi sắc, cơ sở hạ tầng nông thôn, các thiết chế văn hóa từng bước xây dựng, hoàn thiện, giảm tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn. Kết quả xây dựng nông thôn mới mặc dù có những chuyển biến tích cực nhưng nhiều địa phương, nhất là các xã vùng đặc biệt khó khăn, xã thuộc huyện nghèo việc triển khai nông thôn mới còn hạn chế, có sự chênh lệch khá lớn. Nhu cầu xây dựng nông thôn mới của các xã trong tỉnh là rất lớn, đặc biệt là xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng, tuy nhiên khả năng huy động nguồn lực còn hạn chế, ngân sách của tỉnh hạn hẹp chủ yếu trông chờ từ trung ương nên cũng ảnh hưởng phần nào đến việc hoàn thành mục tiêu xã đạt chuẩn nông thôn mới trên địa bàn.

Trên cơ sở đó, thực hiện chương trình của Tỉnh ủy Bắc Kạn về việc giúp đỡ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2017-2020, định hướng đến năm 2022. Trong thời gian qua Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Bắc Kạn luôn quan tâm, tập trung lãnh đạo sâu sát trong việc triển khai thực hiện các giải pháp đồng bộ trong việc thực hiện giúp đỡ xã Nghiên Loan, huyện Pác Nặm trong việc xây dựng nông thôn mới. Sau gần 5 năm thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy về việc giúp đỡ xã khó khăn xây dựng nông thôn mới. Trường Cao đẳng Bắc Kạn đã chủ động phối hợp với chính quyền xã xây dựng kế hoạch, đề ra giải pháp, lộ trình cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ, đạt kết quả khích lệ, nổi bật như: Đào tạo miễn phí lớp sơ cấp nghề Vỗ béo trâu, bò (109 học viên) kết hợp xây dựng các mô hình vỗ béo trâu bò tại gia đình học viên, kết quả đã xây dựng được 109 mô hình (01 học viên/1 mô hình) mỗi mô hình quy mô từ 2-4 con trâu, bò vỗ béo; Đào tạo 01 lớp kỹ thuật xây dựng (52 học viên) kết hợp xây dựng các mô hình nhà vệ sinh hai ngăn tại gia đình học viên, kết quả xây dựng được 52 nhà vệ sinh hai ngăn; triển khai bố trí 28 giáo viên, học sinh, sinh viên hỗ trợ bà con nhân dân xã Nghiên Loan (lợp mái tôn cho 16 hộ dân) với diện tích quy đổi khoảng 2.600m² mái tôn do ảnh hưởng của thiên tai đêm ngày 12/4/2018; kết hợp đào tạo lớp kỹ thuật xây dựng và đã thi công xây dựng được 01 nhà họp tại thôn Pác Liển; cùng với đó, nhân ngày thương binh liệt sĩ 27/7, chương trình tình nguyện áo ấm mùa đông, Đoàn Thanh niên đã tổ chức thăm hỏi, tặng bằng quà, chăn ấm cho gia đình khó khăn, ủng hộ quần áo, dày dép cho trẻ em nghèo và hướng dẫn người dân biện pháp phòng chống rét cho trâu, bò trong mùa đông, kết hợp tổ chức tuyên truyền tư vấn học nghề cho đoàn viên, thanh niên là đối tượng học sinh bổ túc văn hóa trường THCS bán trú, đoàn viên thanh niên chưa có việc làm.

Năm 2021, Đảng ủy, Ban giám hiệu Nhà trường tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và kiện toàn lại Ban chỉ đạo triển khai các hoạt động giúp đỡ Xã Nghiên loan xây dựng NTM; trong đó tập trung thực hiện hai (02) nội dung trong tiêu chí thông tin và truyền thông là ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành của xã và đài truyền thanh, hệ thống loa đến các thôn. Tính đến hết tháng 9/2021 Nhà trường đã tuyên truyền, vận động quyên góp ủng hộ xây dựng nông thôn mới tại xã Nghiên Loan, huyện Pác Nặm gồm 02 bộ máy tính để bàn tại địa điểm Bưu điện văn hóa xã để truy cập Internet; trong thời gian tiếp theo năm 2021 Nhà trường tiếp tục quyên góp, ủng hộ 02 máy tính để bàn với tổng giá trị là 15 triệu đồng phục vụ công việc thường xuyên của xã, song song với đó Nhà trường hiện đang hỗ trợ tư vấn về mặt kỹ thuật để xã hoàn thiện hệ thống truyền thanh tới các thôn. Về cơ bản, Nhà trường đã giúp xã đạt cơ bản mục tiêu kế hoạch đề ra của năm 2021.

Ngoài việc hỗ trợ xã Nghiên Loan, huyện Pác Nặm, trong điều kiện nguồn lực Nhà trường còn hạn chế, song với tinh thần trách nhiệm cao, Nhà trường đã phối hợp với Ủy ban kiểm tra tỉnh Bắc Kạn hỗ trợ xã Lương Thượng, huyện Na Rì tổ chức đào tạo miễn phí lớp sơ cấp xây dựng kết hợp xây nhà tiêu hợp vệ sinh cho 40 gia đình học viên giai đoạn 2015-2020; triển khai đề án “Đào tạo nghề sản xuất rau an toàn gắn với xây dựng hợp tác xã kiểu mới tại thôn Nặm Dất, xã Tân Sơn, huyện Chợ Mới”, Đề án hướng tới nhiều mục tiêu, trong đó thông qua lớp đào tạo nghề tiến hành xây dựng mô hình mẫu sản xuất về sản xuất rau an toàn  theo chuỗi giá trị, hỗ trợ Hợp tác xã của địa phương duy trì sản xuất, mở rộng lĩnh vực và quy mô sản xuất đảm bảo hiệu quả, theo đúng Luật hợp tác xã năm 2012 (HTX kiểu mới).

Từ kết quả đã đạt được trong những năm qua, nhận thức về Chương trình xây dựng nông thôn mới trong cán bộ, đảng viên và nhân dân được nâng lên, giảm bớt tư tưởng trông chờ, ỷ lại trong việc thực hiện các tiêu chí nông thôn mới ở cơ sở. Chương trình xây dựng NTM đã thực sự đi vào cuộc sống và trở thành phong trào thi đua sâu rộng trong toàn Đảng, được Nhân dân đồng tình hưởng ứng, tham gia tích cực. Giai  đoạn 2021-2022, Nhà Trường tiếp tục phối hợp với UBND xã Nghiên Loan tuyên truyền vận động người dân nhận thức đúng đắn về chủ trương xây dựng NTM, từ đó nhận thức rõ trách nhiệm, quan điểm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”; tập trung xây dựng các mô hình sản xuất nông lâm nghiệp theo chuỗi giá trị hàng hóa đảm bảo an toàn thực phẩm, gắn với định hướng phát triển dịch vụ thế mạnh của địa phương như chăn nuôi trâu, bò, dê; trồng cây ăn quả, cây rau màu và trồng rừng … các đoàn thể của Nhà trường phối hợp với Đoàn thể xã Nghiên Loan tiếp tục công tác tuyên truyền, thăm hỏi, tặng quà nhân các dịp lễ, tết, 27/7…tuyên truyền tuyển sinh học nghề cho học sinh khối lớp 9, khối bổ túc văn hóa, tổ chức các hoạt động tình nguyện giúp đỡ các gia đình neo đơn, gia đình chính sách và các hoạt động tình nguyện ý nghĩa, thiết thực hỗ trợ xây dựng nông thôn mới.

Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Nghiên Loan trong giai đoạn tiếp theo còn hết sức khó khăn và là nhiệm vụ lâu dài. Trên tinh thần đoàn kết, chủ động, sáng tạo của Đảng ủy, Ban Giám hiệu, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và nhân dân xã Nghiên Loan, sẽ tiếp tục vận dụng linh hoạt, đổi mới sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành và tổ chức triển khai thực hiện, phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu của Trung ương giao và hoàn thành tốt mục tiêu trong thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Nghiên Loan./.

Đồng tác giả: Nguyễn Thái Hà, Lưu Thu Hương, Nguyễn Văn Cường và cộng sự Lý Quang Tiến.